Тэгээд голд нь тэнхлэг гаргаж үүнийг чөлөөтэй эргэлдэх боломжтой болгоно. Хэрэмний торыг хэрэмтэй төсөөтэй жижиг амьтдыг зугтаалгахгүйн тулд хорьдог тор юм. Энэ роторын бүтэц нь энэ тортой их төсөөтэй учраас үүнийг хэрэмний торт ротор гэдэг.
Хэрэмний торт ротортой мотор нь индукцийн мотор байна. Энэ нь ротор дахь гүйдэл нь статорын эргэлдэгч соронзон орны улмаас үүсдэг индукцийн хүчнээс гаралтай гэсэн утгатай. Зурагт 3 фазын моторын статор дотор байрлах хэрэмний торт роторыг харуулна. Энэ моторын фаз болгон нь 4 туйлтай байгаа учир 60 Гц-ын давтамжтай шугамын хүчдэлээр 1800 RPM эргэлттэй эргэлдэгч соронзон орон үүсгэж чадна.
Статор уруу тэжээл өгөнгүүт ротор шууд эргэхгүй. Харин соронзон орон роторыг тойрон 1800 RPM хурдтай эргэлдэх болно. Статорын үүсгэх эргэлдэгч соронзон орон роторыг дайрч өнгөрөх тул түүнд ижил давтамжтай индукцийн хөдөлгөгч хүч үүсгэнэ. Энэ индукцийн хүчний хэмжээ 3 зүйлээс хамаарна.
- Статорын соронзон орны хүч
- Роторын 2 талын цагиргийг холбосон торны тоо
- Эргэлдэгч соронзон орны хурд буюу роторыг нэвтэрч өнгөрөх соронзон орны хурд
Ротор эхлээд хөдөлгөөнгүй байх учраас энэ үед үүсэх индукцийн хөдөлгөгч хүч хамгийн их утгатай байна. Энэ хүчний улмаас роторын 2 талын цагиргуудыг холбосон торны дагуу гүйдэл гүйнэ. Үүний улмаас тор болгоныг тойроод соронзон орон үүснэ. Энэ соронзон орон эргэлдэж буй соронзон оронд татагдсаны улмаас ротор эргэлдэж буй соронзон оронтой ижил зүгт эргэж эхэлнэ. Роторын хурд нэмэгдэх тусам түүнийг зүсэн орох соронзон урсгал багасаж эхэлнэ. Энэ роторыг зүсэн гарах соронзон урсгал багасах тусам роторын тороор гүйх гүйдэл багасна. Эцэстээ ротор эргэлдэгч соронзон оронтой яг ижил хурдаар хамт эргэж эхлэх үед түүнийг зүсэн гарах соронзон урсгал алга болж ротороор гүйх гүйдэл байхгүй болно. Хэрэв роторт ямар нэгэн ачаа байхгүй бол ротор эргэлдэгч соронзон оронтой ижил хурдаар эргэлдэх болно.
Хувьсах гүйдлийн индукцийн моторт хүчний момент буюу мушгих хүч үүсэхэд нөлөөлдөг 3н зүйл бий.
- Статорын соронзон орны хүч
- Роторын соронзон орны хүч
- Ротор болон статорын хоорондох фазын зөрүү
Ингээд индукцийн моторт үүсдэг мушгих хүчийг дараах томьёогоор олно.
Индукцийн моторын эргэлдэгч соронзон орон болон ротор 2 үнэндээ синхрон эргэдэггүй. хэрэв синхрон эргэж байвал роторт үүссэн индукцийн хөдөлгөгч хүч алга болж, ротороор огт гүйдэл гүйхгүй болсон гэсэн үг. Ротороор гүйх гүйдэл тэг учраас мөн ямар ч мушгих хүч байхгүй. Энэ нь ямар ачаа байхгүй, ямар ч чадлын алдагдал байхгүй гэсэн утгатай.
Харин ачаа холбох үед ротор удаан эргэж эхэлнэ. Ротор эргэлдэгч соронзон орноос хоцорч эхэлнэ. Үүнээс болж роторыг зүсэн гарах соронзон урсгал гарч ирснээс болж роторт индукцийн хөдөлгөгч хүч үүснэ. Энэ хүчний улмаас ротороор гүйдэл гүйж энэ гүйдлээр үүссэн соронзон орон нь эргэлдэгч соронзон оронд татагдаж түүнтэй ижил эргүүлэхэд тэмүүлэх болно. Ачаа нэмэх тусам илүү хоцролт үүсэж илүү их соронзон урсгал роторыг зүсэн гарч илүү их индукцийн хөдөлгөгч хүч үүсэж илүү их хэмжээний гүйдлийг гүйлгэх болно. Иймээс илүү их мушгих хүч буюу хүчний момент үүснэ. Үүний улмаас болж эргэлдэгч соронзон орноос ротор хоцорч фазын зөрүү үүснэ. Харин мушгих хүч буюу хүчний момент нь ротороор гүйх гүйдлээс гадна энэ фазын зөрүүнээс ч хамаарна.
Анх мотор ажиллаж эхлэх үед ротороор хэвийн үеийн гүйдлээс хэд дахин их хэмжээний гүйдэл гүйнэ. Эхлэх үеийн энэ асаалтын гүйдэл нь роторын торны бүтэц, моторын чадал, тэжээлийн хүчдэлээс хамаарна. Хэрэмний торт ротортой мотор дээр роторын бүтцийг үсгэн тэмдэглэгээгээр тэмдэглэнэ. Үүнийг тусгай хүснэгтээс харж уншина. Жишээ нь NEC-ийн стандарт дахь Table 430.7(B) хүснэгтэд үүний утгыг бичсэн байна.
Жишээ нь 800 морины хүчтэй 3н фазын хэрэмний торт индукцийн моторыг 2300 В-д холбожээ. Хэрэв мотор дээрх үсгэн тэмдэглээ J бол моторын асаалтын гүйдлийг ол.
Хүснэгтээс J төрлийн хэрэмний торт моторт харгалзах коэффициент 7.1-7.99 болохыг харна. Ингээд үүний дундаж болох 7.5 гэж авна. Үүний нэгж нь kVA/Hp бөгөөд үүнийг ашиглаж уг моторыг тэжээх тэжээлийн генераторын чадлыг олно. Өөрөөр тэжээлийн чадал нь моторын чадлаас 7.5 дахин илүү байх хэрэгтэй. Ингэж тооцвол тэжээлийн чадал 6000 kVA болохыг олно.
Шугамын гүйдлийг генераторын чадлыг шугамын хүчдэлд хувааж мөн 1.732-т хувааж олно. Ингэж олсон шугамын гүйдэл нь 1506.175 А байна.
Энэ нь уг моторын асаалтын гүйдэл байна. Асаалтын үед яагаад ийм их хэмжээний гүйдэл шаардаж байна гэхээр эхний гүйдэл нь статорын ороомогт үүсэх эргэлдэгч соронзон орон үүсгэхээс гадна ротороор гүйх гүйдлийг давхар хангаж өгөх хэрэг болдог.
Хэрэмний торт моторын асаалтын үеийн статорын болон роторын соронзон орон 2-ул маш хүчтэй байдаг учраас асаалтын үеийн мушгих хүч асар их байдаг.
Мушгих хүчийг тодорхойлдог 3дагч хүчин зүйл нь статорын эргэлдэгч соронзон орноос ротор хоцорч эргэснээс үүдэлтэй фазын зөрүү. Эргэлдэгч соронзон орны урсгал роторын торыг маш хүчтэй огтолдог учраас түүнд үүсэх соронзон орон мөн тийм хүчтэй байна. Энэ огтлолоос бол роторын торонд маш хүчтэй индукцийн хөдөлгөгч хүч үүсэх ба энэ нь өөрийг нь үүсгэж буй эргэлдэгч соронзон орноос бараг 90 градус хоцорч явагдана.
Ингэж роторт үүсэх индукцийн хөдөлгөгч хүчнээс үүсэх соронзон орон нь эргэлдэгч соронзон орноос бараг 90 градус хоцрох тул мөн энэ хэмжээгээр мушгих хүчийг багасгаж өгнө. Тиймээс мушгих хүчинд энэ зөрүүний косинусийн хэмжээгээр мушгих хүч багасаж ирнэ.
Индукцийн моторын хурдыг percent slip буюу тайрагдах хувь гэдгээр хэмжинэ. Энэ нь ачаатай байх үеийн эргэлт нь ачаагүй байх үеийнхээс хир зөрж буйг хувиар тооцож харуулна.
Жишээ нь ачаагүй байхдаа 1800 эргэлттэй байсан мотор бүрэн ачаа авсны дараа 1725 эргэж байжээ. Тэгвэл тайрагдах хувь нь 4.16% байх болно.
Хэрэв ачаатай байх үед 75 эргэлтээр хоцорч байгаа юм бол ачаатай байх үед роторыг огтлох соронзон орны хурд 1 минутад 75 удаа гэж тооцно. Энэ нь роторыг индукцэлж буй давтамж болно. Иймээс үүнд харгалзах давтамжийг роторын давтамж гэнэ.
Асаалтын дараа ротороор гүйх гүйдэл багасна. Үүнээс болж роторын үүсгэх соронзон орон багасаж мөн роторын давтамж багасаж өгнө. Роторын давтамж багасах тусам түүгээр гүйж буй гүйдэл багасаж роторын эргэлт эргэлдэгч соронзон орон уруу дөхнө. Энэ үед роторыг нэвтрэн гарах соронзон урсгал багасаж роторыг нэвтрэх соронзон урсгал статорын эргэлдэгч соронзон орны урсгалын хоорондох фазын зөрүү ойртоно.
Энэ шалтгаанаар хэрэмний торт моторын асаалтын гүйдлийн амперт харгалзах мушгих хүч бусад төрлийн моторуудтай харьцуулахад бага боловч ажиллаж байх үеийн мушгих хүч сайн байдаг. Хэдийгээр асаалтын гүйдлийн амперт оногдох мушгих хүч бага боловч асаалтын үед хангалттай их хэмжээний гүйдэл гүйх учраас асаалтын үеийн мушгих хүч өндөр байж чаддаг.
Хэрэмний торт индукцийн моторын асаалтын гүйдэл өндөр байдаг тул заримдаа асаалтын үеийн хүчдэлийг бага байлгах шаардлага гардаг. Хүчдэл бага бол мушгих хүч мөн багасна. Хэрэв асаалтын үед хүчдэлийг 50% бууруулах юм бол статорын ороомог болог роторын соронзон орны хүчийг мөн 50% буруулна.
Соронзон орон 50% буурахад асаалтын үеийн мушгих хүч 25% хүртэл буурна. Энгийн хэрэмний торт индукцийн моторын мушгих хүчний мурийг зурагт харуулав. Зураг дээр 2 тохиолдолд мушгих хүч 1/4-ээр буурч байгааг харж болно. Шалтгаан нь мушгих хүчний томьёотой холбоотой. Роторын гүйдэл, статорын соронзон урсгал 2 зэрэг 1/2-ээр буурахад мушгих хүч эдгээрийн үржвэр болох 1/4-уур буурна. Үүнийг зураг дээрээс тод харж болно.
Хэрэмний торт индукцийн моторын роторууд нь үнэндээ олон янз байдаг. Учир нь роторын торыг янз бүрээр хийж болдог. Роторын торыг яаж хийснээс болж ротор өөр өөр шинж чанартай байна. Роторын торыг хийснээс болж ялгаатай шинж чанартай болсон үед ямар загвараар хийсэн болохыг моторын шошго дээр үсгэн тэмдэглэгээгээр бичиж тэмдэглэнэ.
Зураг А төрлийн хэрэмт торыг харууллаа. Үүнийг NEMA тэмдэглэгээнд D үсгээр кодолно. А төрлийн хэрэмт тор бол бусад торноос хамгийн их эсэргүүцэлтэй. Ийм торонд үүссэн индукцийн хөтлөгч хүч гүйдэлтэйгээ бараг фазын зөрүүгүй байх учраас асаалтын үеийн гүйдлийн амперт ногдох мушгих хүч хамгийн их байдаг. Мөн хамгийн их эсэргүүцэлтэй тор учраас асаалтын үеийн гүйдэл ч бага байна. А төрлийн ротор нь асаалтын үед ийм давуу талтай ажиллаж байх үед тэр бусдаас давуу биш. Учир нь роторын гүйдлийг ихэсгэхийн тулд илүү их хэмжээний индукцийн хүч үүсгэх хэрэгтэй болдог учраас эргэлдэгч ороомгийн хүчдэлийг ихэсгэх шаардлага гардаг. Энэ нь моторт ачаа нэмэх үед мушгих хүчийг дагаж нэмэхийн тулд хангалттай хэмжээний гүйдлийг ротороор гүйлгэх хэрэгтэй гэсэн утгатай ба ингэж чадахгүй нөхцөлд роторын эргэлт илүү удаашрах болно. Үүнээс бол А төрлийн хэрэмт торны ротор эргэлдэгч соронзон орноос илүү хоцорч тэдний фазын зөрүү хамгийн их байж percent slip буюу тайрагдах хувь их байх болно. А төрлийн ротортой хэрэмт тор моторыг асаалтын үедээ асуудалтай үед асаалтыг эхлүүлж хэвийн хурдтай болтол нь ачаалуулж хурдасгагч маягаар хэрэглэдэг. Жишээ нь маш том сэнсийг эргүүлж хэвийн эргэлттэй болтол нь эргүүлэхэд энэ моторыг ашиглана. Том сэнс маш их инерцтэй тул тэр хэвийн эргэлдэх хүртлээ хэдэн минутын дотор түүнийг хурдасгах хэрэгтэй болдог. А төрлийн ротортой мотор үүнд илүү тохиромжтой.
Доорх зургийн зүүн тал нь В-гээс Е төрлийнх, баруун тал нь F-ээс V төрлийн хэрэмт торны дизайн болно. Зүүн талынх нь хэрэмт торны эсэргүүцэл А төрлөөс бага байна. Энэ төрлийн моторууд боломжийн мушгих хүчтэй, эхлэх гүйдэл бага, хурдны зохицуулалт боломжийн байна.
Баруун талын моторууд нь бага асаалтын гүйдэлтэй, асаалтын үеийн гүйдлийн амперт оногдох мушгих хүч бага, ажиллаж байх үеийн мушгих хүч сайн. Ийм моторуудын percent slip буюу тайрагдах хувь бага, хурдны зохицуулалт нь сайн байна.
Зарим моторууд давхар тортой байна. Энэ роторууд гадна талдаа харьцангуй өндөр эсэргүүцэлтэй давхар тортой байна. Энэ төрлийн хэрэмт торыг С төрлийн ротор гэнэ. Энэ тор нь гадаргууд ойр тул соронзон орон огтлоход харьцангуй бага түүний үйлчлэлд орно. Харин дотор талын тор нь бага эсэргүүцэлтэй илүү их хөндлөн огтлолтой байна. Доор талын тор голд илүү ойр тул соронзон орны огтлох үед түүнд илүү хүчтэй нөлөөлнө.
Давхар тортой мотор асаалтын үед роторын давтамж хамгийн их байна. Учир нь дотор талын тор илүү их индукцлэх учраас түүний импеданс илүү байна. Иймээс асаалтын үед дотор талын торны эсэргүүцэл гадна талын торноос их байна. Үүний улмаас гадна тороор гүйдэл гүйнэ. Гадна тал өндөр эсэргүүцэлтэй учраас асаалтын үеийн гүйдлийг хязгаарлаж бага байлгана. Ийм учраас роторын индукцийн орон статорын соронзон орны фазын зөрүү бага байх тул асаалтын үеийн мушгих хүч өндөр байна.
Давхар хэрэмт тортой үед асаалтын үеийн мушгих хүч хэвийн үеэс 250% илүү байна. Ротор бүрэн ачаалалдаа хүрэх үед роторын давтамж 2-3% болтлоо буурна. Энэ үед дотор талын индукцийн хүч боломжит хэмжээндээ хүртэл буурсан байна. Энэ үед роторын гүйдэл бага эсэргүүцэлтэй дотор талын тороор гүйнэ. Энэ төрлийн хэрэмт тортой ротор нь ачаалах үеийн мушгих хүч өндөр, ажлын үеийн хурдыг ч сайн зохицуулдаг байна.
Ачаагүй үед статор болон ротороор гүйх гүйдэл нь ороомгоор гүйх гүйдэл байна. Энэ гүйдэл хүчдэлээс 90 градус хоцорч гүйнэ. Ороосон утасны хэмжээтэй маш бага эсэргүүцэл энэ үед байх ба энэ эсэргүүцэл дээр унасан чадал ороомгийг ерөнхийд нь халааж чадлын алдагдал гаргана. Ачаагүй үеийн хэлхээг зурагт харуулав. Ачаагүй үед хэлхээ ороомгийн утасны бага хэмжээний эсэргүүцэл болон ороомгийн индукцийн эсэргүүцлийг цуваа холбосон бүрэлдэхүүнтэй байна. Индукцийн эсэргүүцэл нь ороосон утасны эсэргүүцлээс олон дахин их бөгөөд энэ үед тэжээлийн хүчдэл моторын эргэлдэгч соронзон орон болон роторын гүйдлийн фазын зөрүү энэ үед ойролцоогоор 10% байна.
Ачаа нэмэх үед цахилгаан энерги механик энергид хувирч хэлхээгээр гүйх гүйдэл ихэснэ. Энэ үед хэлхээний бүрэлдэхүүн хэсэгт өөрчлөлт орж эсэргүүцлийн хэмжээ ихсэж индукцлэлийн эсэргүүцлээс их болж өгнө. Тэжээлийн хүчдэл моторын гүйдэл хоёрын фазын зөрүү багасаж өгснөөр моторын эргэлдэгч соронзон орон болон роторын гүйдлийн фазын зөрүү энэ үед ойролцоогоор 85-90% болж хоцорно.
Моторыг 3н фазын тэжээлээр хангадаг. Хэрэв энэ 3 фазын 1 нь тасарвал хэлхээ 1 фазынх болж өөрчлөгдөнө. Энэ үед юу тохиолдох вэ? Үүнийг моторын 1 фазын нөхцөл гэнэ.
Хэрэв моторт 1 фазын хүчдэл өгвөл эргэлдэгч соронзон орон үүсэхгүй учраас мотор эргэхгүй. Гэхдээ 1 фазын үүсгэх соронзон орны улмаас роторт индукцийн хөдөлгөгч хүч үүснэ. Энэ соронзон орон нь Ленцийн хуулиар өөрийг нь үүсгэх орны эсрэг чиглэж адил хэмжээтэй байна. Ингээд мотор цагийн зүүний дагуу болон цагийн зүүний эсрэг аль ч тийшээ эргэхгүй. Үүнээс болж ротороор их хэмжээний гүйдэл гүйж статораар гүйх гүйдлийг энэ орон ихэсгэж өгнө. Ингээд статораар гүйх гүйдэл ихсэж эхлэх бөгөөд энэ нь эцэстээ статорыг эвдэх хүртэл нэмэгдэнэ.
Хэрэв мотор ажиллаж байх үед 1 фазын нөхцөл үүсэх юм бол мотор эргэлтээ алдаж удааширна. Статорын соронзон орон роторыг огтолсоор байх тул индукцийн хүчийг үүсгэсээр байна. Ротор хурдаа алдах учраас огтлолт улам ихсэж роторын гүйдэл статорын ороомгоос бараг 90 градус хоцорч ирнэ. Ингэж зөрүү ихэссэнээс болж мушгих хүч ихээр буурна. Мушгих хүч буурахаар ротор улам удаашрах ба удаашрах тусам роторыг огтлох соронзон урсгал нэмэгдэж роторын гүйдлийг ихэсгэж өгнө. Энэ гүйдэл ихсэх үед роторт үүсэх индукцийн хүчийг ихэсгэж өгөх ба энэ хүч нь эргээд статорын гүйдлийг нэмэгдүүлж эцэст нь түүнийг эвдэх болно.
Тиймээс 1 фазын нөхцөл нь аль ч тохиолдолд статорын ороомгийг эвдэх болно.
Моторын ажиллах хүчдэлийг түүний нэрийн хуудас дээр бичиж тэмдэглэсэн байна. NEMA стандартын моторууд нэрийн хуудас дээр бичигдсэн нормчлогдсон хүчдэлээс 10% зөрүүтэй хүчдэлд ажиллахыг зөвшөөрдөг. Ингэснээр асаалтын гүйдэл 10-12% буурах эсвэл ихсэхийг зөвшөөрөх болон мөн бүрэн ачаалалтай үед гүйдэл 7% ихсэх эсвэл 11% багасахыг мөн зөвшөөрнө.
Өөр нэг моторын ажиллагаанд нөлөөлдөг зүйл нь фазын хүчний тэнцвэржүүлэлт болно. NEMA стандартаар баланс хамгийн ихдээ 1% алдагдахыг зөвшөөрдөг.
Жишээ нь фазын хүчдэлүүд 496 В, 460 В, 472 В байг. Тэгвэл дундаж хүчдэл 476 В байна.
Эдгээрээс хамгийн их зөрүү нь 496-496=20 В байна. Иймээс энэ нь дундаж утгын хэдэн 4.2%-тай тэнцэх тул баланс 4.2% алдагджээ. Энэ бол NEMA стандартаас их байна.
Моторын нэрийн хуудас дээр үйлдвэрлэгч дараах мэдээллийг бичиж оруулсан байна. Үүнд:
- Үйлдвэрлэгчийн нэр
- Нормчлогдсон хүчдэл
- Бүтэн ачаалалтай байх үеийн гүйдэл
- Давтамж
- Фазын тоо
- Бүтэн ачаалалтай үеийн хурд
- Температурын өсөлт эсвэл тусгаарлагчийн ангилал
- Ажлын цикл эсвэл хугацааны үнэлгээ
- Чадал
- Роторыг түгжих индукцлэлийн үсгэн тэмдэглэгээ
- Үйлчилгээний фактор
- Фреймийн хэмжээ буюу гаднах хэмжээ
- Ашигт үйлийн коэффициент
- NEMA дизайн код
Үйлдвэрлэгчийн нэр хамгийн дээд талд байна.
Power - моторын чадлыг тодорхой эргэлтийн үед бүрэн ачаалал авсны дараах мушгих хүчний хэмжээгээр гаргана. Энэ нь морины хүч эсвэл Ватт-аар байна. Энэ жишээнд 10 морины хүчтэй гэжээ.
RPM - бүрэн ачаалалтай байх үеийн 1 минутад хийх эргэлтийн тоо. Энэ жишээнд бүрэн ачаалалтай байх үедээ энэ мотор 1 минутад 1720 эргэлт хийнэ гэжээ.
Frequency - АНУ, Канадын стандарт 60 Гц, Европ стандарт 50 Гц. Энэ жишээнд 60 Гц гэжээ. Хэрэв энэ 2 стандартын алинд нь ч ажилладаг гэвэл 50/60 Гц гэсэн тэмдэглэгээтэй байна. Гэвч мотор дээр энэ маш ховор.
Phases - Үйлдвэрлэлд ерөнхийдөө хоорондоо 120 фазын зөрүүтэй 3 фазыг ашиглана. 1 фазыг ихэнхдээ хувийн орон сууц, хувийн хэрэгцээнд ашиглагдана. АНУ-д 2 фазын мотор хааяа ашиглагдана. Нэрийн хуудас дээр энэ мотор 3н фазынх гэжээ.
Motor Type - 3н фазын мотор нь үндсэндээ squirrel-cage induction (хэрэмний торт индукцийн), wound-rotor induction (хэрчлээст ротортой индукцийн), synchronous (синхрон) гэсэн 3 төрлийнх байна. Индукцийн мотор нь ерөнхийдөө энэ тайлбарлаж буй хэрэмний торт мотор байна. Хэрчлээст мотор нь индукцийн боловч 3 цагираг хэрэглэдэг бөгөөд үүнийг дараагийн хичээлд тайлбарлана. Синхрон мотор бол индукцийн мотор биш. Нэрийн хуудас дээр энэ моторыг индукцийн мотор гэжээ.
Frame - гадна талын фрейм буюу моторын гадна талын өмсгөл. Нэрийн хуудас дээр энэ моторын фреймийг 143Т гэжээ. Ерөнхий дүрмээр энд буй тоо нь моторын тэнхлэгийн хэмжээ юм. Үүнийг эхний 2 тоог 4-т хувааж олно. Эхний 2 тоо 14 тул 14/4=3,5 инч буюу 8.89 байна. Энэ нь босоо байрлалд гол тэнхлэг хүртэлх зай юм. Үсгэн тэмдэглээ нь фреймийн дизайныг хэлнэ.
- С бол фланцад суурилуулагддаг мотор.
- D нь мөн фланцад суурилуулагдах бөгөөд харин фланц нь загвар дизайн боох боолт зэрэг арай өөр гэсэн үг.
- Н нь 56 фреймд зориулсан загвар. Н гэдэг нь 56, 143Т, 145Т фреймуудад бэхлэх боломжтой гэдгийг харуулна.
- J нь жет насост ашиглагддаг тусгай загвар.
- JM нь механик холбоостой насост зориулагдсан загвар.
- JP нь өмнөхтэй төсөөтэй. Илүү битүүмжлэлтэй загвар.
- S нь богино босоо амтай загвар. Тэднийг шууд ачаатай холбох бөгөөд туузан дамжуургаар холбох боломжгүй.
- Т нь 1964 оноос хойш хийгдсэн моторуудад тавигддаг.
- U нь 1952-1962 оны хооронд ашиглагдаж байсан NEMA-гийн анхны стандарт моторуудын загвар
- Y нь тусгай зориулалтын загвар, стандарт бус бэхэлгээтэй
- Z нь тусгай босоо амтай загвар. Энэ нь босоо тэнхлэг нь богино байж болно, диаметр нь өргөн байж болно, эсвэл голдоо нүхтэй байж болно. Ямартай ч энэ нь босоо тэнхлэг нь стандарт бус болохыг заана.
Нэрийн хуудсанд фреймийг 143Т гэсэн нь уг моторыг 143Т загварын фрейм дээр суурилуулж бэхэлнэ гэдгийг харуулна.
Voltage - Моторыг ажиллуулах хүчдэл. Нэрийн хуудас дээр статорын ороомгийг хэрхэн холбохоос хамаарч өөр өөр хүчдэлд ажиллахыг харуулсан. Ийм моторуудыг ерөнхийд нь хос хүчдэлийн мотор гэнэ. Хэрэв мотор бага хүчдэлийн горимд ажиллах бол 208 эсвэл 230 В, харин их хүчдэлийн горимд ажиллах бол 460 В-т ажиллана. 230 В-ийн үнэлгээ нь 220-240 В, 460 В-ийн үнэлгээ нь 440-480 В-ийн хооронд хамаарна.
Full-Load Current - бүрэн ачаалалтай үеийн гүйдэл. Энэ бүрэн ачаалалтай үеийн гүйдлийн хэмжээг заана. Энэ нь ачаагүй эсвэл хөнгөн ачаатай үеийн гүйдлээс бага байна. нэрийн хуудсанд 28/14 гэж 2 утга тавьсан нь хүчдэлийн 2 горимд тус бүрт авах гүйдэл болно. Энэ нэрийн хуудсанд үүнийг FLA гэж товчилж. Зарим үед AMPS гэсэн товчлолыг ашиглана.
Enclosure - гадна талын хүрээний хэлбэр. Нэрийн хуудсанд ODP төрлийн гэжээ. Мотор хэрэглээнээсээ хамаараад өөр өөр байна. Хамгийн өргөн дэлгэрсэн нь ODP буюу Open drip proof. Энэ загвар нь статорын ороомгоор агаар нэвт үлээж хөргөх зориулалттай онгорхой салхины замтай байна. Өөр загвар нь TEFC буюу Totally enclosed fan cooled. Энэ загвар нь хаалттай битүүмжлэгдсэн ч гэсэн сэнсэн хөргүүртэй байна. TENV буюу Totally enclosed non-vented загвар нь химийн үйлдвэрүүдэд хэрэглэгдэнэ. Химийн бодисыг агаарт цацахгүйн тулд сэнс ашиглахгүйгээр хөргөдөг хөргөлттэй байна. EXP Explosion proof буюу энэ нь агаар мандлын онцгой нөхцөлд ашиглагдахад зориулагдсан бүрэн битүүмжлэгдсэн сэнсэн хөргүүргүй байна.
Duty Cycle - буюу ажлын цикл. Нэрийн хуудсанд continuous гэж заасан байна. Энэ нь 3-с дээш цаг тасралтгүй ажиллахад зориулагдсан гэж үзнэ. Ихэнх моторууд ийм ажлын циклээр ажилладаг. intermittent гэж заасан бол ажлын цикл нь илүү богино байна. Жишээ нь автомашины статер ийм мотор ашиглана. Эдгээр моторууд маш өндөр чадалтай ч жижиг хэмжээтэй байдаг. Хэрэв ийм моторуудыг удаан ажиллуулах юм бол хэт халаад амархан шатна.
Temperature Rise - бүрэн ачаалалтай ажиллах үеийн температурын хамгийн их өсөлтийн хэмжээ. нэрийн хуудсанд 40 хэм гэж. Моторыг үүнээс дээш хэмтэй орчинд ажиллуулах юм бол халалтаас болж гэмтэж болно. Мотор энд тэмдэглэгдсэнээс бага температуртай орчинд ажиллах ёстой.
Service Factor - моторын илүү ачаалал авч болох хэмжээ. Нэрийн хуудсанд 1.15 гэж. Энэ моторын чадал 10 морины чадалтай. Үүнийг SF-аар үржих юм бол 10 х 1.15 = 11.5 морины хүч. Энэ моторын хүчийг 11.5 морины хүч болтол өсгөж хэрэглэж болно. Гэхдээ энэ тохиолдолд моторын эргэлт багасна, бүтээмж багасна, моторын температур ихэсгэнэ, мөн моторын ашиглалтын хугацааг багасгадаг. Иймээс энэ чадлаар нь тасралтгүй ажиллуулахаас зайлсхийх хэрэгтэй. Хэрэв ачааны чадлын зарцуулалт нь тухайн моторын чадалтай яг дүйцэж байвал нэг шат ахиулж моторыг сонгож авдаг.
Locked Rotor Code Letter - энэ нь хэрэмний торт моторын роторын бүтцээс хамаарсан роторт харгалзах үсгэн тэмдэглэгээ. Үүний энэ хичээлийн өмнөх хэсэгт тайлбарласан байгаа.
Жишээ нь 15 морины хүчтэй 3 фазын моторыг 480 В хүчдэлд холбожээ. Locked Rotor Code нь J байг. Тэгвэл энэ моторын асаалтын гүйдлийг ол.
NEMA Design Code нь A B C D гэж байна.
- А - нормаль асаалтын мушгих хүч, өндөр асаалтын гүйдэл, бага слип (slip)-тэй. А ангиллын моторын слип В ангиллаас 5% бага. Слип 20%-иас бага бол татах хүчний момент нь бүтэн ачаалалтай үеийн мушгих хүчнээс 200-300% илүү байна. Их морины хүчтэй моторуудын асаалтын үеийн мушгих хүч бүрэн ачаалалтай үеийнхээс бага байдаг бол жижиг моторуудын хувьд 200% илүү байна. А ангиллын моторуудын асаалтын гүйдэл бүрэн ачаалалтай үеийн нормаль гүйдлээсээ 500-800% илүү байна. Энэ ангиллын моторуудыг удирдлагатай сэнс үлээгч, соруулагч, насос, токар, өрмийн машин зэрэгт хэрэглэнэ.
- В - илүү өргөн хэрэглээтэй, нормаль асаалтын мушгих хүч, асаалтын нам гүйдэл, бага слип-тэй. А ангиллын мотороос асаалтын мушгих хүч 25% бага. Бүрэн ачааллын үед слип нь 5%-иас бага. Ихэнх үйлдвэрүүд энэ моторыг хэрэглэдэг.
- С - өндөр асаалтын мушгих хүч, нам асаалтын гүйдэлтэй. Бүрэн ачааллын үед слип нь 5%-иас бага. асаалтын мушгих хүч бүрэн ачаалалтай энгийн үеэс 250% илүү. Илүү үнэтэй. Учир нь ротор нь хэрэмний давхар торт бүтэцтэй. Ачаалалтай үед эхлүүлж болдог хэрэглээнүүд болох насос, компрессор, конверт ашиглагдана.
- D - асаалтын мушгих хүч нь ачаалалтай үеийн энгийн мушгих хүчнээс 275% илүү, асаалтын гүйдэл бага. Эдгээр нь А төрлийн ротортой. А ротор нь жижиг хэмжээтэй, өндөр эсэргүүцэлтэйгээрээ бусдаас ялгаатай. Слип нь 7-11% , магадгүй 15%-иас ч их байж болно. Үүнийг өндөр инерцтэй ачаанд хэрэглэнэ. Жишээ нь том сэнсийг, турбиныг эргүүлэхэд.
Motor Efficiency - моторын ашигт үйлийн коэффициент. Нэрийн хуудсанд 77% гэжээ. Мотор цахилгаан энергийн хэдэн хувийн механик энерги болгон хувиргаж буйг харуулна. Бусдыг нь моторыг халаахад зарцуулна.
Insulation Classification - тусгаарлагчийн төрөл. Энэ нь моторын ашиглалтын хугацаанд нөлөөлнө. Нэрийн хуудас дээр В ангилал гэсэн байна. Мотор бүрэн ачааллаа авсны дараа хамгийн их халсан байна. Энэ нь моторын температурын өсөлт болон хүрээлэн буй орчны температураас хамаарна. Халуун орчинд ашиглагддаг моторын температурын үнэлгээ их байх хэрэгтэй. Температурын үнэлгээг A B F H үсгээр тэмдэглэнэ.
Model and Serial Numbers - модель буюу загварын дугаарыг үйлдвэрлэгчээс тогтоож өгнө. Уг мотор ямар загварынх болохыг заана. Сериал дугаар нь уг моторын цорын ганц дугаар байна. Сериал нь давтагдахгүй байна.
Connection Diagrams - холболтын диаграмм. Нэрийн хуудас дээр энэ мотор нь их ба бага хүчдэл гэсэн 2 горимоор ажиллах бөгөөд горим болгоны холболтын диаграммыг зурж үзүүлсэн байна.
3-н фазын хэрэмний торт индукцийн моторыг схемд ингэж тэмдэглэнэ.
Цуваа туйлтай нэг статортай мотор Т1-Т6 хүртэл терминалыг гаргасан байна. Энэ нь уг моторын хэрэглээнээс хамаараад цуваа гурвалжин эсвэл зэрэгцээ од холбох зориулалттай.
Хэрэв мотор өндөр болон бага хурдтай ажиллахдаа ижил чадалтай байдаг бол өндөр хурдтай холболт нь цуваа гурвалжин холболт болно.
Харин бага хурдтай холболттой нь зэрэгцээ од холболт болно. Өөрөөр хэлбэл мотор өндөр хурдтай ажилласан ч бага хурдтай ажилласан ч тогтмол мушгих хүч гаргадаг бол цуваа гурвалжин нь өндөр хурдтай, харин зэрэгцээ од нь бага хурдтай холболт болно. Ингэж туйлуудын тоог өөрчлөх замаар хурдыг өөрчлөх боломжтой.
Ингээд хамгийн сүүлд моторын гаралтын чадал болон үр ашгийг хэрхэн тооцоолохыг үзье. Ваттметрийг моторт холбож, мушгих хүч буюу хүчний моментыг lb-in нэгжээр (pound-inches) тооцоолно.
1/2 морины хүчтэй мотор 1 минутад 1725 эргэлттэй, мушгих хүч 16 lb-in байг. Ваттметр оролтын хүчийг 500 Вт хэмээн хэмжсэн байг.
Моторын гаргах морины хүчийг дараах томьёогоор олно.
Ингээд моторын гаргах хүчийг тооцож олох юм бол 0.438 морины хүч гаргаж байна. Энд L-ийг ft/in нэгж рүү шилжүүлсэн болно. Ингэхдээ 1/12 гэж шилжүүлдэг тул үүнийг 0.08333 гэж авсан болно.
1 морины хүч нь 746 Вт-тай тэнцүү тул үүнийг ватт уруу шилжүүлж моторын ашигт үйлийн коэффициентыг олох юм бол 65.3% гэж гарна.
